راهنمای جامع مربیگری بسکتبال

فدراسیون بین‌المللی بسکتبال از سال 2000 میلادی تاکنون، در راستای توسعه آموزشی بازیکنان جوان در سراسر دنیا، اقدام به انتشار کتاب‏های راهنمای مربیگری کرده است. این مجموعه کتاب‌ها با نگاه به جوانب گوناگون کار مربیگری، سعی در کمک به پیشرفت همه‌جانبه مربیان و به‌تبع رشد همزمان مهارتی و شخصیتی بازیکنان دارند. فدراسیون بسکتبال جمهوری اسلامی ایران نیز با اهتمام به امر آموزش و درجهت کمک به یکسان‌سازی این فرآیند در همه استان‌های کشور، ترجمه آخرین نسخه از این مجموعه کتاب‌ها را در دستور کار خود قرار داده است. قواعد کلیدی مربیگری در ورزش بسکتبال در کتاب راهنمای جامع مربیگری بسکتبال کتاب « راهنمای جامع مربیگری بسکتبال » در فدراسیون جهانی بسکتبال(فیبا) تدوین و پیام ضیاء آن‏را به فارسی ترجمه کرده است. این کتاب سه بخش کلی ویژه مربی، بازیکن و تیم دارد. بخش نخست با عنوان «مربی» به نقش‏ها و ارزش‏ها، دانش فنی، پیشرفت و مدیریت می‏پردازد. در بخش مربوط به «بازیکن»، مهارت‏های دفاعی بسکتبال، مهارت‏های هجومی بسکتبال و آماده ‏سازی جسمانی، مورد بجث قرار گرفته است. در بخش «تیم» نیز به تاکتیک‏ها و استراتژی‏های دفاعی، تاکتیک‏ها و استراتژی‏های هجومی، مدیریت، مربیگری در مسابقه و بازنگری و تحلیل مسابقه، پرداخته می‏شود. نقش مربی در زندگی ورزشی و شخصی ورزشکاران در بخش نخست کتاب خطاب به مربیان آمده است: «هنگامی‌ که مربی، نوع تیمی که در آن مربیگری می‌کند را درک کند، مهم است که انتظارات خود را با تیم در میان بگذارد. در زمینه مربیگری کودکان، این باید شامل والدین نیز گردد. مربی که بازیکنان جوان را تمرین می‌دهد، مسئولیت مشارکت در پیشرفت کلی آن‌ها در ورزش و به‌طور کلی در زندگی را برعهده دارد. در یک رویکرد جامع، مربی نباید تنها به دستاوردهای کوتاه‌مدت علاقه‌مند باشد. با در نظر گرفتن همه موارد بالا، مربی باید براساس اهداف کلی که منعکس‌کننده انگیزه‌های مخصوص به آن تیم و بازیکنان می‌باشد، برای آن‌ها تصمیم بگیرد. راهنمای جامع مربیگری بسکتبال خیلی مهم است که مربی‌ها، مسیر پیشرفت برای بازیکنان و مربیان را در هر منطقه‌ جغرافیایی درک کنند. اگر بازیکنان در برنامه‌های دیگری نیز درگیر هستند، مربی باید آن مشارکت را تشویق کند و برای تفاوت حجم کار ورزشکاران تیم خود، آمادگی داشته باشد. حتی اگر مربی اشتیاقی برای شرکت در برنامه‌های منطقه‌ای یا ملی نداشته باشد، باید به اینکه چه چیزی مهیا است پی ببرد و بازیکنان را نسبت به آن آگاه سازد. برقراری ارتباط با سازمان‌دهندگان برنامه‌های رشد منطقه‌ای یا ملی، می‌تواند برای همه مربیان بسیار مفید باشد و به‌‏ویژه می‌تواند باعث در دسترس قرارگرفتن منابع برای آن‌ها گردد.» در ادامه این بخش از کتاب می‏خوانیم: «چه حین تمرین و چه مسابقه، مربی‌هایی که با بازیکنان جوان کار می‌کنند باید برخورد بی‌طرف، سازنده و مثبتی با بازیکنانشان و داورها داشته باشند. بهترین بازیکنان دنیا، در طی بهترین مسابقاتشان، شوت‌هایی که به‏ نظر آسان می‎‌آمدند را از دست داده‌اند. مربیگری در مسابقه می‌تواند برای یک مربی ناامیدکننده باشد، چون درحالی‌که احتمالا او اشتباه مرتکب شده را می‌بیند و می‌داند که چه‌کاری نیاز است تا صورت بگیرد، نمی‌تواند مستقیما آن را انجام دهد. اگر مربی‌ها عملی (یا عکس‌العملی) از روی ناامیدی یا اضطراب انجام دهند، مخصوصا وقتی بچه‌های کم‌سن را مربیگری می‌کنند، نتیجه مطلوب نخواهد بود. داشتن رفتار بی‌طرفانه، سازنده و مثبت اهمیت دارد.» توجه به محرک‏ها در یادگیری سبک‏ها و پیمودن مسیر رشد «بازیکنان بسکتبال باید یاد بگیرند که به محرک‌های زیادی توجه کرده و بر روی آن‌ها تمرکز کنند. چه‌کاری که یک حریف می‌کند، چه یادآوری و پیاده‌سازی قوانین تیم در یک موقعیت‌ مشخص یا دانستن اینکه چقدر زمان باقی‌مانده است. گاهی محرک‌ها یک چیز واحد هستند، ولی معمولا بازیکنان باید بر روی بیش از یک محرک در زمان واحد، با شدت بیشتر یا کمتر و برای مقدار زمان کمتر یا بیشتری تمرکز کنند. بسکتبال ممکن است به بازیکنان برای رشد مهارت انتخاب و پردازش داده‌های بیرونی، کمک کند. از بین همه محرک‌هایی که دریافت می‌کنند، باید آن‌هایی را انتخاب کنند که مرتبط و قابل همراهی با مواردی است که از قبل در حافظه‌شان ذخیره‌شده است. با توجه به ماهیت سیال بازی، آن‌ها باید یاد بگیرند که اطلاعات را پردازش کنند و آنگاه تصمیمات سریع بگیرند. بسیاری از محرک‌هایی که یک بازیکن دریافت می‌کند، نامرتبط با مسابقه هستند. برای مثال: صدای جمعیت، نورها، بنرهای تبلیغاتی (مخصوصاً اگر متحرک باشند) و اتفاقاتی که در زمین مجاور می‌افتد. محرک‌های دیگر می‌توانند مرتبط باشند (برای مثال: چیزی که مربی طرف مقابل می‌گوید) ولی آیا بازیکن باید بر روی آن‌ها تمرکز کند یا آن‌ها را نادیده بگیرد؟ این فرآیندهای شناختی – انتخاب، تداعی معانی، ذخیره‌سازی، استفاده از داده ذخیره‌شده و تصمیم‌سازی – اگر مربی، آن‌ها را براساس ظرفیت بازیکنان ترفیع دهد، می‌توانند بهتر رشد کنند.» نخستین چاپ کتاب « راهنمای جامع مربیگری بسکتبال » در 384 صفحه  از سوی انتشارات حتمی به بازار نشر عرضه شده است. تالیف: فدراسیون جهانی بسکتبال مترجم: پیام ضیا ویراستار علمی: رامین احمدی طباطبایی